पृथ्वीसाठी एक तास..
पर्यावरण संवर्धनासाठी एक तास..
वीज वाचवण्यासाठी आज रात्री एक तास सर्वत्र अंधार होईल. याचे कारण म्हणजे आज ‘अर्थ आवर’ दिवस साजरा केला जात आहे. वीज आणि पर्यावरण जतन करण्याच्या हेतूने ‘अर्थ आवर’ दिवस सुरु करण्यात आला आहे. वीज वाचवण्यासाठी सुरू केलेल्या मोहिमेचा एक भाग म्हणजे ‘अर्थ आवर’ दिवस होय. या मोहिमेचे संपूर्ण नाव ‘अर्थ आवर वर्ल्ड वाइड फंड’ असे आहे. जे वर्ल्ड वाइड फंड फॉर नेचर ऑर्गनायझेशनने सुरू केले असून, या मोहिमेशी संबंधित कार्यालय सिंगापूरमध्ये आहे.
वर्ल्ड वाइल्डलाइफ फंड (डब्ल्यूडब्ल्यूएफ) या स्वयंसेवी संघटनेने ‘अर्थ अवर’ची संकल्पना मांडली. वर्ल्ड वाईल्ड लाइफ फंड (WWF) व सिडने मॉर्नींग हेराल्ड यांच्या सौजन्याने मार्च २००७ मधे सिडनी ऑस्ट्रेलिया येथे क्लायमेट चेंज विषयावर जनजागृती अभियान निमित्ताने पहीला "अर्थ अवर" साजरा केला. सिडनी मधील २.२ दशलक्ष जनता यात सामील झाली. सामान्य जनतेबरोबर अनेक उद्योगधंदे, संस्था, विद्यापीठे देखील यात सहभागी झाले होते. एक तास दिवे बंद ठेवण्याची ही कल्पना होती. याला मिळालेला अभुतपूर्व प्रतिसाद पाहून २००८ मधे जगभर हा प्रयोग राबवला गेला. त्यावर आधारित मोहीम दरवर्षी जगभर राबवली जाते. या मोहिमेअंतर्गत आपण आपल्या परिसरात, रहिवासी संकुलात, वस्तीत, गाव किंवा शहरात, व्यवसायाच्या ठिकाणी, सार्वजनिक ठिकाणी वर्षांतून एक दिवस हा तास पाळायचा आहे. या तासाभरात आपल्याला शक्य तेवढे विजेवर चालणारे दिवे बंद करायचे आहेत. ही मोहीम दर वर्षी मार्च महिन्याचा शेवटच्या आठवडय़ातील शनिवारी राबवली जाते. त्यानुसार यंदाचा ‘अर्थ अवर’ हा आज- रोजी पाळायचा आहे. या दिवशी सायंकाळी ८.३० ते ९.३० आपण सर्वानी या जागतिक मोहिमेत सहभागी व्हायला हवे.
आजच्या अतिव्यवधानांच्या काळात आपण अनेक गोष्टी स्वत: करायचे विसरू लागलो आहोत. व्यायाम म्हणून काही करू, पण जिने चढून आपण घरात जात नाही. उठून टीव्ही बंद करीत नाही. थोडय़ा अंतरासाठी वाहन शोधतो. उद्वाहन किंवा सरकता जिना शोधतो आणि वापरत राहतो. रात्री घरातले सर्व कोपरे प्रकाशमान करण्याचा प्रयत्न करतो. घरातील टीव्ही समोर प्रेक्षक नसताना चालू असतो. सर्व रस्त्यांवरील दिवे, रेल्वे स्थानक आणि सार्वजनिक ठिकाणचे दिवे, मोठमोठय़ा जाहिरातींचे विजेवर प्रकाशणारे किंवा संगणक संचालित फलक या साऱ्यातून अखंडित वीजप्रवाह वाहत असतो. एकुणात, आपले सर्व जीवन हे वाहणाऱ्या विजेबरोबरच वाहत असते.
मात्र यासाठी सतत आपण नैसर्गिक स्रोतांचा अनिर्बंध वापर करतो. म्हणूनच जागतिक तापमानवाढ, ऊर्जेचा अनिर्बंध वापर यांबद्दल जागरूकता निर्माण करणारा हा ‘अर्थ अवर’ गरजेचा आहे. परंतु तो या समस्यांवरील उपाय नाही. तर हा तास म्हणजे या समस्यांकडे पाहण्याची, त्याविषयीचे चिंतन करण्याची सवड आहे. पृथ्वीबद्दलची कृतज्ञतेची भावना व्यक्त करण्याची संधी आहे. २००७ साली सर्वप्रथम सिडनी या ऑस्ट्रेलियामधील शहरात हा दिवस ‘दिवे बंद करा दिवस’ म्हणून पाळला गेला. शहरात ६० मिनिटांसाठी सर्व दिवे बंद करून हा उत्सव साजरा करण्यात आला होता. ‘अर्थ आवर’ दिवसांच्या दिवशी, अनिवार्य विद्युतीय उपकरणे बंद ठेवण्याची तात्काळ आवश्यकता असते. यासाठी अनेक लोक सामाजिक साइटवर देखील अपील करतात. वीज वाचवणे आणि पर्यावरण संरक्षणाबद्दल लोकांना जागरूक करणे हे या संस्थेचे मूळ उद्दीष्ट आहे. आता तो पृथ्वीवरील तब्बल सात हजार शहरांत आणि १८७ देशांत पाळला जातो. त्यातून विजेच्या वापराबद्दल आणि एकूणच पर्यावरणाबद्दल जनजागृती होते.
नुसत्या तासाभराच्या ‘अर्थ अवर’मधून कार्बन उत्सर्जन किती कमी झाले किंवा किती वीज वाचली, असा विचार यात अध्याहृत नाही. मात्र, स्वत:च्या कार्बन पदचिन्हांचा (कार्बन फूटप्रिंट्स) विचार करून आपण व्यक्तिगत किंवा समूहाने तसेच उद्योजक किंवा सरकार म्हणून विजेच्या उपयोगाबाबत विवेकी विचार करावा ही अपेक्षा आहे. उद्या सायंकाळी ८.३० ते ९.३० हा एक तासभर नको असलेले विजेचे दिवे आणि इतर विजेची उपकरणे बंद ठेवून आपण पर्यावरण संवर्धनाच्या मोठय़ा प्रवाहात सामील होऊ शकतो.
#दुर्मिळ_झाडे_व_प्रजाती_वाचवूया_निसर्गाला🌳
दहा देशांमध्ये सामील झाला आहे.
💡अर्थ अवर म्हणजे काय
ऊर्जेचा प्रचंड वापर आणि हाेणारे जलवायू परिवर्तन राेखण्याचे पाऊल म्हणून २००४ पासून अर्थ अवर साजरा केला जाताे.आपण वाचत आहात माहिती सेवा ग्रूप पेठवडगावची पोस्ट,भारतात लागणाऱ्या एकूण ऊर्जेपैकी ५७ टक्के उर्जा कोळाशाच्या ज्वलनातून तयार होते. अंदाजे १ किलो वॅट ऊर्जा निर्मितीसाठी लागणाऱ्या कोळशाच्या ज्वलनापासून ८६५ ग्रॅम एवढा कार्बन डाय ऑक्साइड उत्सर्जित होतो. साधारणपे ६० वॅटचा एक घरगुती बल्ब एक तास वापरला तर ६० ग्रॅम कार्बनची निर्मिती होते. कार्बन डाय ऑक्साइड हा ग्रीन हाउस गॅसेसमधील एक वायू असून ग्लोबल वॉर्मिंगासाठी जबाबदार घटक आहे. याद्वारे उर्जेची बचत करून पृथ्वी वाचवण्यासाठी एकत्र येण्याचा संदेश दिला जाईल.अर्थ अवर दिवशी जगभरातील बर्‍याच ऐतिहासिक इमारतींचे दिवे बंद ठेवले जातात. यामध्ये न्यूयॉर्कमधील एम्पायर वर्ल्ड बिल्डिंग, दुबईतील बुर्ज खलिफा, पॅरिसमधील आयफेल टॉवर आणि अथेन्समधील अ‍ॅक्रोपोलि अशा 24 जगप्रसिद्ध ठिकाणांचा समावेश आहे. भारतामध्येही या दिवशी राष्ट्रपती भवन, संसद भवन आणि इंडिया गेटसह अनेक ऐतिहासिक इमारतींमध्ये दिवे बंद करतात.
'पृथ्वी बचावासाठी हवामान बदल (Climate Change to Save Earth)' ही अर्थ अवर २०२१ ची थीम आहे.
अर्थ अवर 2022 ची थीम 'तुमचे भविष्य वाचवा" वर केंद्रित असेल.
• सदर दिवस म्हणजे WWE द्वारा आयोजित जागतिक स्तरावरील एक चळवळ आहे WWF बाबत महत्वपूर्ण माहिती अर्थ: WWF म्हणजेच World Wide Fund for Nature अर्थात निसर्गासाठी जगातिक निधी होय.
मुख्यालयाचे ठिकाण: ग्लॅन्ड, स्वित्झर्लंड हे WWE च्या मुख्यालयाचे ठिकाण आहे.
स्थापना वर्ष: २९ एप्रिल १९६१ रोजी मॉर्गेस, स्वित्झर्लंड येथे WWE ची स्थापना करण्यात आली होती.
इस बार अर्थ आवर की थीम 'शेप अवर फ्यूचर' है। यह विषय इस बात का प्रतीक है कि हमारा ग्रह आज जिन महत्वपूर्ण मुद्दों का सामना कर रहा है, उन पर ध्यान देकर अपने भविष्य को आकार देना हमारे ऊपर है। अर्थ आवर 2021 की थीम क्लाइमेट चेंज टू सेव अर्थ थी और संदेश था कि जलवायु परिवर्तन को रोकना ही पृथ्वी को बचाने का एकमात्र तरीका है। 2020 में, थीम ‘ क्लाइमेट एक्शन एंड सस्टेनेबल डेवलपमेंट' थी और फोकस फिर से जलवायु परिवर्तन और सतत विकास पर था। 2019 में रिड्यूस, रीयूज, चेंज द वे वी लिव थीम थी, और मुख्य फोकस रीसाइक्लिंग और पुन: उपयोग को बढ़ावा देना था। अर्थ आवर का पहला वर्ष थीम हमने लाइट्स आउट कर दिया है पर केंद्रित है । अब आपकी बारी है, और यह लोगों को एक सरल कार्य के लिए प्रोत्साहित किया - लाइट बंद कर दें।
