(तिरुमायम , पुडुकोट्टाय राज्य , ब्रिटीश भारत)
मृत्यू : 28 मार्च 1943 (वय 55)
(मद्रास , मद्रास प्रेसिडेन्सी , ब्रिटिश भारत) 💁♂️ *परिचय*
एस. सत्यमूर्तीचा जन्म तमिलनाडुचा तिरुचिराप्पल्ली मध्ये 19 ऑगस्ट, 1887 मध्ये एक मध्यवर्ती ब्राह्मण कुटुंबात झाला. इग्नॉमेडॉई गाँममध्ये हे प्रारंभिक शिक्षण आणि मद्रास मध्ये उच्च शिक्षण पूर्ण केले. त्यांनी वकीलीचा अभ्यास केला आणि मद्रासमधून आपली वकिली सुरु केली.
एस. सत्यमूर्ती यांचा सन 1919 मध्ये कॉंग्रेसमध्ये सक्रिय सहभाग होता आणि सन 1923 मध्ये स्वराज पक्षाच्या उमेदवार म्हणून मद्रास विधानभेत निवडून आले होते. सत्यमूर्तींनी 1930 च्या सविनय कायदाभंग चळवळीत भाग घेतला, त्या कारणास्तव सन 1931 आणि 1932 मध्ये तुरुंगात रवानगी झाली. दिल्ली इंडियन भारतीय कौन्सिलचे आणि त्यानंतर कॉंग्रेस पार्टीचे उपनेता म्हणून निवड झाली.
निधन* एस. सत्यमूर्ती यांचे निधन 20 मार्च, 1943 मध्ये झाले. हे
सुंदर शास्त्री सत्यमूर्ती एक भारतीय स्वातंत्र्य कार्यकर्ते आणि राजकारणी होते. ते त्यांच्या वक्तृत्वकारणासाठी प्रशंसनीय होते आणि एस.श्रीनिवास अय्यंगार, सी. राजगोपालाचारी आणि टी. प्रसारसमवेत मद्रास राष्ट्रपती पदाच्या भारतीय राष्ट्रीय कॉंग्रेसच्या प्रमुख राजकारणींपैकी एक होते. सत्यमूर्ती यांना 1954 ते 1962 या काळात मद्रास राज्याचे मुख्यमंत्री के. कामराज यांचे मार्गदर्शक मानले जाते.
पुडुकोट्टाई संस्थानच्या तिरुमायम मध्ये 1887 मध्ये जन्मलेल्या सत्यमूर्ती यांनी महाराजा कॉलेज, मद्रास ख्रिश्चन कॉलेज आणि मद्रास लॉ कॉलेजमध्ये शिक्षण घेतले. काही काळ वकील म्हणून सराव केल्यानंतर सत्यमूर्ती यांनी अग्रणी वकील आणि राजकारणी एस. श्रीनिवास अय्यंगार यांच्या सूचनेवरून राजकारणात प्रवेश केला, जे नंतर त्यांचे गुरू बनले.
सत्यमूर्ती यांनी बंगालचे विभाजन, राऊलॅट कायदा आणि जालियनवाला बाग हत्याकांड आणि सायमन कमिशनविरोधात निषेध नोंदविला. सत्यमूर्ती यांना 1942 मध्ये भारत छोडो चळवळीतील कारवायांमुळे तुरूंगात टाकले गेले होते. नंतर त्याला सोडण्यात आले, परंतु 20 मार्च 1943 रोजी हृदय अपयशामुळे त्यांचे निधन झाले.
सत्यमूर्ती हे 1930 ते 1934 पर्यंत स्वराज पक्षाच्या प्रांतीय शाखेचे अध्यक्ष आणि 1939 ते 1943 पर्यंत तामिळनाडू कॉंग्रेस समितीचे अध्यक्ष होते. त्यांनी मद्रास ख्रिश्चन कॉलेजमधून पदवी संपादन केली आणि नंतर राष्ट्रवादीच्या चळवळीत प्रवेश करण्यापूर्वी वकिली म्हणून कायद्याचा अभ्यास केला. त्यांनी अगदी लहान वयातच राजकारणात प्रवेश केला, महाविद्यालयीन निवडणुका जिंकल्या आणि अखेरीस ते भारतीय राष्ट्रीय कॉंग्रेसचे प्रमुख नेते आणि स्वातंत्र्य चळवळीचे डोईन म्हणून उदयास आले. 1919 मध्ये, जेव्हा कॉन्ट्रेसने मॉन्टॅगू-चेल्म्सफोर्ड सुधारणांचा आणि राऊलट कायद्याचा निषेध करण्यासाठी संयुक्त संसदीय समितीकडे (यूकेचा) प्रतिनिधी पाठविण्याचा निर्णय घेतला तेव्हा, 32 वर्षीय सत्यमूर्ती यांना प्रतिनिधी म्हणून निवडले गेले. जेव्हा ब्रिटनमध्ये होते, तेव्हा ते द हिंदूचे लंडन प्रतिनिधी म्हणून काम करीत होते, प्रत्यक्ष प्रतिनिधीच्या जागी ज्याने 10 दिवसांची अनुपस्थिती रजा घेतली होती. तो प्रामाणिकपणा, सचोटी, वांशिक, जातीय आणि धार्मिक सौहार्द आणि समानतेवरचा विश्वास आणि घटनात्मक सरकारवरील त्यांचा ठाम विश्वास यासाठी ओळखला जात होता. आणि भारतातील संसदीय लोकशाही, ज्यामुळे 1920 च्या दशकात गांधींच्या वसाहतीच्या विधिमंडळात भाग घेण्यास नकार देणा-या गांधींच्या विरोधात विचार केला गेला. हिंदू धर्मातील जातीव्यवस्थेचा त्याला तीव्र विरोध असल्याचेही प्रख्यात आहे. 1920 च्या दशकात ते वसाहती विधिमंडळात भाग घेण्यासाठी नव्हते.
सत्यमूर्ती तरूण असताना भारतीय राष्ट्रीय कॉंग्रेसमध्ये दाखल झाले. त्यावेळी पक्षाने युरोपियन आणि सर्व जाती व जातीतील भारतीय यांच्यात वांशिक समानतेची वकी केली. त्यांनी ब्रिटीश राज्यकारभारात वर्चस्व मिळविण्याची मागणी केली, ज्याला ब्रिटिश राज्यकर्त्यांनी अनुमती नाकारली होती.
सत्यमूर्ती हे स्वराज्यवाद्यांनी अग्रणी म्हणून काम केले ज्यांनी भारतात संसदीय लोकशाहीची पाया घातली, इतर चित्तरंजन दास आणि मोतीलाल नेहरू. 1920 च्या दशकात विधानसभेच्या राजकारणामध्ये भाग घेण्यासाठी गांधींनी संपूर्ण देशाला भुरळ घालणारे गांधी यांच्या विरुध्द असलेला दृष्टिकोन बाळगण्यासाठी दृढनिश्चय करण्याचे विलक्षण धैर्य आवश्यक होते. पण, सत्यमूर्ती, दास आणि मोतीलाल नेहरू यांच्यासारख्या लोकांनी विधिमंडळातील अनुभव संपादन करण्याची गरज मांडली. म्हणूनच, गांधींनी स्वराज्यवाद्यांचे उद्दीष्ट मान्य केले नसले, तरी त्यांनी त्यांना स्वतःच्या मार्गावर येण्यापासून रोखले नाही.
इतर अनेक प्रख्यात भारतीय देशभक्तांप्रमाणेच ब्रिटिशांनी सत्यमूर्ती यांना अटक केली आणि अनेकदा तुरुंगात टाकले. 1930 मध्ये मद्रास येथील पार्थसारथी मंदिरात भारतीय ध्वज फडकावण्याच्या प्रयत्नात असताना त्यांना अटक करण्यात आली. स्वदेशी चळवळीत त्यांचा सक्रिय सहभाग होता आणि 1942 मध्ये भारत छोडो चळवळीच्या उंचीवर 'वैयक्तिक सत्याग्रह' केल्याबद्दल त्याला अटक करण्यात आली. 28 मार्च 1943 रोजी, डब्ल्यू डब्ल्यू आय आय (15 ऑगस्ट 1945) च्या समाप्तीच्या दोन वर्षांपूर्वी आणि भारताच्या स्वातंत्र्य (15ऑगस्ट 1947) च्या चार वर्षांपूर्वी, 28 मार्च 1943 रोजी मद्रासच्या जनरल हॉस्पिटलमध्ये त्यांचे निधन झाले. ते दुर्मिळ क्षमतांचे एक अत्यंत प्रतिष्ठित राजकारणी होते, त्यांचे सहकारी आणि मद्रास प्रेसिडेंसीच्या लोकांबद्दल मनापासून शोक व्यक्त करतात, ज्याला त्याने आपले जीवन स्वातंत्र्य आणि न्याय मिळवून देण्यासाठी समर्पित केले होते. प्रख्यात मद्रास पेपर द हिंदूंनी "लोकांचे लोक" या शीर्षकाखाली सत्यमूर्तीला एक स्तंभ समर्पित केला. त्यात म्हटले होते की, "तो जन्मजात स्वातंत्र्यसैनिक होता, स्कॉट्स म्हणतो त्याप्रमाणे लीडमाईन सेनानी होता."
सत्यमूर्ती हे प्रोफेसर बाला व्ही. बालाचंद्रन यांचे काका आहेत, चेन्नई येथे असलेल्या बिझिनेस स्कूल, ग्रेट लेक्स इन्स्टिट्यूट ऑफ मॅनेजमेंटचे संस्थापक आणि डीन. सत्यमूर्ती यांची मुलगी लक्ष्मी कृष्णमूर्ती (1925-2009) ही लोकप्रिय राजकारणी आणि लेखक होती ज्यांनी मद्रास विधान परिषदेत काम केले.
🇮🇳 *जयहिंद* 🇮🇳
🙏 *विनम्र अभिवादन*🙏
